Duurzame legitimiteit op de agenda van de ondernemingsraad
Legitimiteit is het recht van de heerser om te regeren. Of in OR-termen: het recht van een OR om - namens de medewerkers - het overleg met de directie/bestuurder aan te gaan en in te stemmen of te adviseren over bepaalde organisatieveranderingen. Waar haalt de OR echter dat recht vandaan, behalve de WOR?
Bij een gemeentelijke organisatie is het duidelijk: alle inwoners van een gemeente kiezen elke vier jaar een gemeenteraad. Die gemeenteraad kiest een bestuur en wordt gecontroleerd door diezelfde gemeenteraad. De gemeenteraad bezit niet alleen op grond van de gemeentewet, maar ook op grond van de hoeveelheid stemmen die hij heeft gekegen een bepaalde vorm van legitimiteit en oefent op grond daarvan gezag uit. Als je het niet eens bent met bepaalde besluiten van die raad, kun je de volgende keer op een andere partij stemmen.
Binnen organisaties is de huidige stand van zaken echter vele malen ingewikkelder. Een bedrijf is in de regel genomen namelijk geen democratie. Wat mij betreft wel jammer, want als activistisch lid van een democartische politieke partij en OR-adviseur geloof ik natuurlijk kritiekloos in de volks- en medewerkersheerschappij.
Vakbonden, die in veel sectoren namens de werknemers het overleg voeren over arbeidsvoorwaarden, hebben leden en omdat die leden instemmen met het resultaat van de onderhandelingen, bezit de vakbondsbestuurder een bepaalde vorm van legitimiteit. Probleem is echter dat het gros van de medewerkers tegenwoordig geen lid meer is van een vakbond. Minder leden betekent minder legitimiteit. En dat is in mijn ogen een groot probleem, want spreekt de vakbondsbestuurder dan nog wel namens alle medewerkers? Is de mening van de vakbond nog wel representatief voor de algemene opinie? Kortom: de legitimiteit van de vakbond als vertegenwoordiger van de werknemers komt steeds meer onder druk te staan.
Ondernemingsraden daarentegen worden gekozen door de medewerkers en bezitten op basis daarvan een bepaalde manier van legitimiteit. Die legitimiteit is echter ook niet vanzelfsprekend, want nog steeds zijn er nieuwe ondernemingsraden die niet gekozen zijn, omdat er te weinig kandidaten waren om te kunnen kiezen. Mijn pleidooi aan die leden die niet daadwerkelijk verkozen zijn: werk aan je legitimiteit door je kwaliteit te verhogen en permanent in dialoog te zijn met de medewerkers voordat je een advies of instemming geeft. Dan bouw je een vorm van legitimiteit op die verder gaat dan de wet of de afspraak/gebruik om iets voor te leggen aan een OR. Dan bouw je aan een OR waarnaar geluisterd wordt, omdat deze goede argumenten gebruikt, voors en tegens zorgvuldig afweegt en bedrijfs- en personeelsbelangen niet als tegenstrijdig beschouwt.
Deze vorm van legitimiteit is in mijn ogen de meest sterke en duurzame vorm van legitimiteit en zorgt ervoor dat de medewerkers de OR graag het recht blijven geven om het overleg namens hen te voeren, wellicht zelfs in de toekomst over zijn/haar arbeidsvoorwaarden.
Wijzigingen WKR 2022
Wijzigingen WOR per 1-1-2022
Rol OR bij beloningen bestuurders verder versterkt
Inrichting medezeggenschapsmodel Rijksschoonmaaksorganisatie
Medezeggenschap op basis van huwelijkse voorwaarden?
Duurzame legitimiteit op de agenda van de ondernemingsraad
Volstrekt nutteloos? Het fulltime OR-lid
< Terug naar Actueel